Autor: Kinga Lilla Gawdzińska
Tytuł: Opis przyrody przy pomocy mikroskopu elektronowego
Streszczenie: W niniejszej pracy opisano obrazy preparatów biologicznych przy pomocy elektronowego mikroskopu skaningowego.
Słowa kluczowe: elektronowy mikroskop skaningowy, szerszeń, papier, krwinki, mucha
Wstęp
Od dawna przyglądam się, co robi moja Mama. Opisuje jakieś dziwne obrazki, przynosi ciężkie rzeczy do domu, a w jej torebce można znaleźć kawałki metalu. Nawet nie będę próbowała Wam opisać, co robi, bo sama nie mogę tego zrozumieć, ale pokażę Wam, co udało mi się zobaczyć, jak poszłam z nią do pracy. W pewien czerwcowy dzień zabrała mnie do swoich znajomych, którzy pracują na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technologicznym na jakimś dziwnym wydziale mechanicznym. Były tam same skomplikowane maszyny (zupełnie jak u mojego Taty w warsztacie), nic ciekawego dla dziewczyny. Nudziłam się. W piwnicach, gdzieś na samym końcu dużego budynku, było pomieszczenie, a w nim coś takiego jak termos chyba na tysiąc kaw, komoda z dwoma ekranami, pełno pokręteł. Mama powiedziała, że to mikroskop elektronowy, że mogę zobaczyć za pomocą niego jak wyglądam w bardzo dużym powiększeniu i się zaczęło. Do tego termosu włożyli jakieś próbki, potem powiedzieli, że musi tam być próżnia. Mnie to przypominało jazdę traktorem, zwłaszcza, że siedziałam na takim śmiesznym krzesełku a wszystko turkotało. Pokażę Wam ciekawe obrazki, jak wygląda świat wkoło nas, świat, którego nie widzimy.
Opis mikrostruktury szerszenia, krwinek, papieru i muchy za pomocą mikroskopu elektronowego
Wraz z kolejnymi powiększeniami te same obrazy stają się zupełnie inne. Powiększenie na obrazach jest napisane zaraz po znaczku „x” oznacza ono razy np.: x 500 czyli powiększono razy pięćset. Nie mówi ono nam nic, ponieważ możemy za pomocą naszych komputerów zwiększać i zmniejszać obraz, dlatego bardzo ważna jest taka pozioma kreseczka obok, wskazująca jaką wartość ma pokazany odcinek. Uff, i znowu tak jak na tych mapach… Zawsze musi być napisane w opisie rysunku, co to jest i coś takiego, co mama kazała mi napisać: SEM – czyli za pomocą czego został ten obraz pozyskany, w tym wypadku jest to skrót SEM (z ang. scanning electron microscope) czyli elektronowy mikroskop skaningowy. Na poniższych rysunkach (rys.1-4) przedstawiono obrazy szerszenia, papieru, krwinek w naszym ciele i muchy przy różnym powiększeniu.
Rys. 1 Szerszeń
a. jest to sam szerszeń x 20
b. szczeki szerszenia przy powiększeniu x 20
c. szczęki szerszenia przy powiększeniu x 40; SEM [1]
Rys.2. Struktura papieru
a. powiększenie x 100,
b. powiększenie x 200,
c. powiększenie x 700; SEM [1]
Rys. 3 Krwinki w naszym ciele przy różnym powiększeniu
a. x2200,
b. x 3500,
c. x 6000; SEM [1]
Rys. 4 Łapa muchy przy różnym powiększeniu
a. x100,
b. x 250,
c. x 1500; SEM [1]
Podsumowanie
Przedstawiłam Wam tylko kilka obrazów, które są związane z biologią (bo to artykuł na przyrodę 🙂 ) ale przy pomocy tego mikroskopu na tej uczelni ogląda się przede wszystkim wnętrze metali i tworzyw sztucznych (rys. 5). Ma on bowiem małą rozdzielczość. Mam nadzieję, że podobał Wam się mój artykuł, i że choć trochę zainteresowałam Was pracą badawczą w skali submikroskopowej.
Rys. 5 Wnętrze materiałów
a. Tworzywo sztuczne x 2000 [1],
b. Kompozyt (metal-tytan i włókna borowe z rdzeniem wolframowym) x 100 [2]; SEM
Literatura
[1] Materiały udostępnione grzecznościowo przez: dr inż. Stanisława Lenarta, ZUT 2015
[2] Badania własne Katarzyna Gawdzińska